Seyirci etkisi - Kitty Genovese Cinayeti

Kitaplara Konu Olan Bir Gerçek Suç Hikayesi: Kitty Genovese Cinayeti (1964)

Bu olay, sadece bir cinayet değil, aynı zamanda "seyirci etkisi" (bystander effect) olarak bilinen psikolojik bir kavramın doğmasına neden oldu.

Olayın Gerçekleşmesi

New York'un Queens semtinde, 13 Mart 1964 sabahı, 28 yaşındaki Kitty Genovese gece vardiyasından dönüyordu. Saat 03:00 civarında, apartmanının önünde bir adam tarafından bıçaklandı. Kitty çığlık attı:

"Tanrım! Biri bana yardım etsin!"

Etraftaki apartmanlarda ışıklar yandı, bazı pencereler açıldı. Saldırgan, insanların izlediğini fark edince kaçtı. Ancak, birkaç dakika sonra geri döndü ve saldırısına devam etti. Kitty yeniden bağırdı. Yine bazı pencereler açıldı ama kimse aşağı inmedi.

Bu sahne tam üç kez tekrarlandı. Saldırgan, 30 dakika boyunca Kitty'yi hem bıçakladı hem de tecavüz etti. Sonunda genç kadın hayatını kaybetti.

Kitty Genovese Cinayeti Olayın Şok Edici Yanı

Daha da korkutucu olan şey, polisin sonradan yaptığı incelemeye göre 38 kişi bu saldırıyı bir şekilde görmüş veya duymuştu. Ama kimse polisi aramamış ya da Kitty'ye yardım etmemişti.

O dönemde gazetelerde "Kimse Neden Yardım Etmedi?" başlıklı haberler çıktı. İnsanların neden müdahale etmediğini anlamaya çalışan psikologlar, bu durumu "seyirci etkisi" olarak adlandırdı. Yani, bir olay ne kadar fazla insanın önünde gerçekleşirse, bireylerin müdahale etme olasılığı o kadar azalıyor. Çünkü herkes, bir başkasının yardım edeceğini düşünüyor.

Sonuçlar ve Etkileri

• Cinayeti işleyen kişi Winston Moseley adlı bir adamdı. Daha sonra başka kadınlara da saldırdığı ortaya çıktı. Müebbet hapis cezası aldı.

• Bu olayın ardından 911 acil çağrı sistemi geliştirildi ve ABD'de yaygınlaştırıldı.

• Seyirci etkisi üzerine birçok psikolojik çalışma yapıldı ve toplumsal duyarlılığı artırmaya yönelik kampanyalar başladı.

Kitty Genovese'nin trajik ölümü, suçtan daha fazlasını ortaya çıkardı: Toplumun ilgisizliği ve bireylerin sorumluluk almak konusundaki çekingenliği.